Maliye Bakanlığı uzun süredir hazırlığını yaptığı Vergi Usul Kanun taslağını kanunlaştıracağa benziyor.
Yeni kanun taslağı gördüğüm kadarıyla eski kanunun tekrarı mahiyetinde. Mülga maddelerin çıkarıldığı, dilin sadeleştirildiği yeni kanunda bazı radikal değişiklikler yapılıyor. Yeni düzenleme daha önce tamamen kaldırılması gündeme gelen uzlaşma müessesesini ciddi manada sınırlandırıyor. Artık cezalı olarak tarh edilen vergi ve cezalar için girilecek uzlaşmalarda vergi aslında indirime son veriliyor.
Uzlaşma, mükelleflerin adlarına yapılan tarhiyatı yargıya intikal ettirmeden önce, vergi idaresi ile tahakkuk edecek vergi ve ceza hususunda anlaşmak için başvurabilecekleri idari bir çözüm yoludur. Kamu alacağının kısa sürede tahsilini sağlayan uzlaşma yolu, aynı zamanda mükellefin yargı sürecinde katlanacağı maliyetleri ve bürokratik işlemleri de ortadan kaldırıyor. Vergi müfettişleri şirketlere ceza kestiğinde bir verginin aslı bir de bir kat cezası oluyor. Verginin haksız kesildiğini düşünen şirketler hem vergi aslında hem de cezada indirim sağlamak için Maliye ile uzlaşmaya gidiyor. Şimdiye kadar uzlaşmalarda vergi aslının yaklaşık yüzde 40'ı, cezaların ise yüzde 98'i siliniyordu.
Uzlaşma sonucunda düzenlenen uzlaşma tutanakları kesindir ve ilgili vergi daireleri tarafından gerekli işlemlere hemen başlanır. Üzerinde uzlaşma sağlanan veya tutanakla tespit edilen hususlar hakkında dava açılamaz ve hiçbir mercie şikâyette bulunulamaz. Tarhiyat öncesi uzlaşmadan yararlanan mükellef, üzerinde uzlaşılan vergi ve ceza için cezalarda indirim hakkından faydalanamaz.
UZLAŞMA KOMİSYONLARI KEYFİ DAVRANIYORDU
Vergi müfettişleri tarafından titizlikle yapılan araştırma ve incelemeler neticesinde yazılan raporlara istinaden tarh edilen vergi ve cezalar uygun aracılar bulunup merkezi uzlaşma komisyonuna götürüldüğünde vergi asılları ve cezaların sıfırlandığını hemen hepimiz duymuşuzdur. Buna mukabil özellikle son dönem yürütülen taraflı ve maksatlı incelemelerde önerilen vergi ve cezalarda uzlaşmaya giren mükellefler, vergi asıllarında hiçbir indirim yapılmadığına şahit oluyor. Aslında çağdaş, demokratik, hukuk devletlerinde devlet idaresinin tüm kişi ve kurumlara eşit mesafede ve uygulamada bulunması esastır. Günümüzde yaşanan süreçte devlet ve toplum olarak eşitsiz ve haksız uygulamaları tabii karşılar hale geldik. Bu yüzden uzlaşma komisyonlarının mükellefin kimliğine göre yaklaşım biçimi keyfi davranış haline döndü.
Olumlu bir adım
Yeni Vergi Usul Kanunu taslağında uzlaşmalarda vergi aslında indirime son veriliyor. Sadece istisnai bazı durumlarda vergi aslında indirim önerilebilecek. Bunlardan ilki açık bir vergi hatasının bulunması, ikincisi uzlaşılacak raporun konusu ile alakalı olarak rapor aleyhine bir yargı kararı olması, üçüncüsü vergide yanılmanın bulunması. Yani vergi müfettişinin değişen kanun veya uygulamadan habersiz olarak vergi ve ceza önermesidir. Son olarak hatalı raporun rapor değerlendirme komisyonunda tespit edilmiş olması hali. Artık mükellefin kanunu gereği kadar bilmediği, yanılma hali yaşandığı veya ortalama kâr haddinden hareketle vergi kaybına neden olunduğu iddia edilerek uzlaşmalarda vergi aslından indirim talep edilemeyecek.
Getirilmesi düşünülen düzenleme, siyasi veya idari çevre kullanarak vergi müfettişlerinin tespitlerini hiçe sayacak şekilde uzlaşmaya gidilmesini engelleyecektir. Yeni bir vergi getirmenin ve bu vergiyi kaldırmanın sadece yasama organına yetki olarak verildiği Anayasa'mıza da daha uygun bir hüküm olacaktır. Uzlaşma komisyonları, bazen milyonlarca lira vergi ve cezayı sıfırlayarak Meclis'in yetki alanına giriyordu. Bu düzenleme aynı zamanda kanun önünde herkesin eşit olmasını gerektiren eşitlik ilkesine ve yapılan işlemlerin kanuna dayanmasını öngören kanunilik ilkesine de uygun bir düzenlemedir. Böylece mükellefler inceleme ve uzlaşmalarda siyasi iktidara yakın olanlar ve diğerleri şeklinde ayrımcı bir muameleye tabi tutulmamış olacak.
Bildiğiniz gibi geçen yıl çıkarılan 6552 Sayılı Torba Kanun’la Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan tüm borçlar yapılandırma kapsamına girdi. Genel olarak SGK borçları için son başvuru tarihi 2 Şubat 2015 itibariyle sona erdi. Fakat Genel Sağlık Sigortası (GSS) borçları için farklı bir tarih söz konusu. GSS borçlarında en önemli nokta,
