Sigortasız İşçi Çalıştırmanın İşverene Maliyeti

Sigortasız İşçi Çalıştırmanın İşverene Maliyeti

GİRİŞ

 

İşe yeni alınan bir işçinin sigorta işlemleri işçi işe alınmadan bir gün önceden yapılmalı ve işçi işe başladığında sigortalı olmalıdır. Ülkemizde eskiden sigortasız işçi çalıştırma oldukça yaygın idi. Zaman geçtikçe devletin sigortasız işçi çalıştırma karşısında uyguladığı idari para cezaları işverenleri sigortasız işçi çalıştırma konusunda caydırıcı bir önlem olmuştur. Bu makale yazısında kaçak işçi çalıştırmanın ne gibi yaptırımları olduğunu ve sigortasız çalıştırıldığını farkına varan işçinin takip etmesi gereken yol ve yöntemler üzerinde duracağım.

 

1-  İŞE  YENİ  GİREN BİR İŞÇİNİN SİGORTALILIK İŞLEMİ NE ZAMAN BAŞLAR?

 

Usulen bir işyerine yeni bir işçi alındığında alınan işçinin sigortalılık işlemi çalışacağı günden bir gün öncesine kadar SGK’ya bildirimde bulunup sigorta işlemi gerçekleştirilmelidir. Ancak bazı durumlarda bunun istisnası bulunmaktadır. Bu istisnaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

 

1- Yeni açılan bir işyerine işçi alımı yapılıyorsa  işyerinin SGK’ya tescil tarihinden başlamak üzere 1 ay içinde bildirim yapılmalıdır.

 

2- İnşaat tarım ve balıkçılık gibi işlerde çalışanlar işe başladıkları gün içerisinde SGK’ya bildirimi yapılır.

 

3- Yabancı ülkelerde sefer yapan tır, uçak, gemi ve otobüs şoförleri eğer sefer halindeyken işe alınmışlarsa 1 ay içinde eğer sefere başlamadan işe alınmışlarsa o zaman sefere başlamadan SGK’ya bildirimleri yapılmalıdır.

 

4- Stajyer ve çırakların sigortalılık işlemleri de bu durumdaki öğrenci ve çıraklar işe başlamadan kurumca sigorta bildirim işlemleri yapılır.

 

5- Devlet kurumlarında sözleşmeli olarak işe başlayanların sigorta giriş işlemleri yine 1 ay içinde yapılmalıdır.

 

2- ÇALIŞAN İŞÇİNİN SİGORTASIZ ÇALIŞTIĞININ FARKINA VARMASI VE YAPMASI GEREKEN İŞLEMLER

 

İşyerinde çalışan işçi sigortasız çalışıp çalışmadığını aşağıdaki yöntemlerle tespit edebilir:

 

1-  Ay sonunda işyeri tarafından kendisine verilen ücret pusulasına brüt kazançları ile çalıştığı gün sayılarının doğru olup olmadığını kontrol ederek

 

2- Herhangi bir SGK kurumuna kurumunda hizmet ekstresi dökümü alarak prim kazançları, prime esas gün sayılarını kontrol ederek

 

3-  Postaneden 1 TL karşılığı alacağı E-devlet şifresinden internet üzerinden prim ve hizmet dökümlerinin görüntüsünü alarak gerekli kontrolleri yaparak eksik gün sayısı prim matrahlarının doğru olup olmadığını kontrol ederek eksik gün nedeni veya sigortasız olup olmadığını kontrol ederek sigortasız çalışıp çalışmadığını kontrol edecektir.

 

Yukarıda yer alan seçeneklerde işçi sigortasız çalıştığını veya eksik günlerinin olduğunu yada prime esas kazançlarının doğru gösterilmediğinin farkına varırsa işçi aleyhine işten ayrıldığı tarihten itibaren beş yıl süreyle dava açma hakkına sahiptir.

 

3- SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMADAN DOLAYI VERİLECEK CEZA  TÜRLERİ 

 

İşçinin işveren aleyhine dava açması sonucunda veya SGK tarafından yapılan kontrollerde bir işyerinde kaçak yani sigortasız işçi çalıştırıldığının tespiti yapıldığında işverene aşağıda sıralanan ceza türleri ayrı ayrı kesilir. Bu ceza türleri aşağıdaki gibidir:

 

1- İşyerini SGK’ya bildirmeden işyeri açması ve işyerinde işçi çalıştırması

 

2- Sigortalı işe giriş bildirgesini kuruma vermemesi

 

3- Aylık prim ve hizmet belgesinin SGK’ya verilmemesi

 

4- SGK tarafından yapılan denetimlerde istenen gerekli belgeleri beyan edememelerinden dolayı idari para cezaları kesilir.

 

4- SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMANIN YAPTIRIMLARI

 

İşe girişi yapılan bir sigortalının normalde işe başlamadan bir gün öncesine kadar sigortalılık işlemleri yapılmalı ve SGK işe giriş bildirgesi kurumca düzenlenip SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir. Eğer ay sonunda düzenlenen ücret bordrolarında işçinin adı geçmiyorsa, düzenlenen aylık bildirgelerde adı yer almıyorsa veya ücret bordrosu ve aylık bildirgelerde adı yer alıyor ama eksik gün gösteriliyorsa insan kaynakları veya muhasebe bölümü tarafından bir şekilde veriler girilmemiş veya yanlış veri girişinden kaynaklanıyorsa bu durumda SGK tarafından gerekli belgelere arşivden ulaşılarak bulunup gerekli düzeltmeler yapılır. Ama işverenden kaynaklanan ve bilinçli olarak SGK giriş işlemi yapılmamış ve bildirimde bulunulmamışsa SGK tarafından yapılan denetim ve kontrollerde durum tespit edildiğinde işveren çok ağır para cezalarıyla karşılaşacağını unutmamalıdır.

 

1- İşe giriş bildirgesini bildirmediğinden dolayı her ay için asgari ücretin 2 katı ceza verilir.

 

2- Aylık prim ve hizmet belgesi verilmemesinden dolayı her ay için asgari ücretin iki katı ceza kesilir.

 

3- Ücret bordrosunun geçersiz olmasından dolayı ücret bordrosunda kaçak çalıştırılan işçinin adı olmadığından dolayı her ay için asgari ücretin yarısı kadar ceza verilir.

 

4- Yasal defterlerin geçersiz olmasından dolayı yasal defterde sigortasız çalıştırılan işçiye verilen ücretlerle ilgili kayıt ve bilgilerin olmamasından dolayı yine asgari ücretin yarısı kadar ceza verilir.

 

Birinci sınıf tacir olup bilanço esasına göre defter tutanlara yıllık 38 brüt asgari ücret

 

İkinci sınıf tacir olup işletme esasına göre defter tutanlarda yıllık 32 asgari brüt ücret

 

Defter tutma yükümlülüğü olmayanlarda ise 29 kat asgari brüt ücret tutarında idari para cezası kesilir.

 

5- SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİNİN İŞVEREN ALEYHİNE DAVA AÇMA HAKKI

 

Çalışan işçi sigortasız çalıştığının farkına varması, SGK prim gün sayılarının eksik gösterilmesi örneğin ay içinde 30 gün çalışmış ama işyeri eksik gün göstermişse veya SGK prim matrahı normal brüt kazançları üzerinden değil de asgari ücret üzerinden gösterildiğinin farkına varması durumunda işyerinden ayrıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde dava açma hakkı vardır. 

 

İşçinin açacağı dava kamu davası niteliğinde olup mahkeme resen araştırma yoluna gidecektir. Mahkeme yapacağı incelemelerde çalışmanın hangi yıllarda olduğunu ve hangi dönemleri kapsadığı, hangi kazanç üzerinden gösterilip gösterilmediğini araştırır  ve bulur. Ancak dilekçe ile dava açacak işçinin bu durumunu  desteklemesi gerekmektedir. Yani çalışan hangi dönemler arasında çalışıp SGK günlerinin gösterilmediğini iddia ediyorsa bunun destekleyici kanıtları varsa bunu mahkemeye sunması gerekmektedir. 

 

Açılan hizmet tespit davasında işçi işyerinde işletme adına bankada bir işlem yapıp bu işleme imza atmış olabilir. Veya bir kargo alımı veya teslimi yada gönderimi ile ilgili olmak üzere bir imza atmış olabilir. Aynı dönemde çalışan iş arkadaşlarını şahit olarak gösterebilir. Mahkeme tarafından açılan dava işçi lehine sonuçlandığı takdirde işveren ciddi idari para cezaları ile karşılaşacaktır.

 

SONUÇ

 

Artık günümüzde eskisi kadar işyerlerinde sigortasız işçi çalıştırılmamaktadır. Sigortasız işçi çalıştırmada SGK kurumu tarafından verilen idari para cezaları en önemli etkendir. Sigortasız işçi çalıştırma karşılığında verilen cezalar kaçak çalıştırmadan dolayı elde edilebilecek kazançlarının kat be kat üstünde olduğundan işverenlerin kaçak işçi çalıştırırken çok iyi düşünmeleri gerekmektedir.

 

Kaçak bir işçinin sigortasız çalıştırılması aylık olarak toplamda asgari ücretin beş katıdır. Yıllk cezası ise asgari ücretin 38 katı ile 29 katı arasında değişmektedir. Şu anda asgari ücretin 1,777,50 TL olduğu ülkemizde sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen bir işverene her bir sigortalı işçi için brüt asgari ücretin beş katı 1,777,50 x 5 = 8,887,50 TL yıllık olarak ise asgari ücretin 38 katı kadar yani 1,777,50 x 38 = 67,545 TL idari para cezası kesilmektedir. Görüldüğü üzere kaçak yani sigortasız işçi çalıştırmak işveren  lehine hiçbir katkısı olmadığından işverenlerin işyerlerinde kaçak işçi çalıştırmaması en mantıklı yoldur.

Kaynak : www.muhasebenet.net

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Yorumları