SGK Erken Emeklilikte Yaşa Takılanlar

 1 Ekim 2008 sonrası ilk kez sigortalı olan gençler, emeklilik için uzun süre çalışmak zorunda oldukları için BES’e mutlaka girmeliler. Yine 1 Ekim’de hayata geçirilen yıllık gelir sigortasını yaptıranlar da ömür boyu maaş alabilir.

 

Bireysel emeklilik sistemi (BES) 12 yıldır ülkemizde uygulanıyor. 2 yıldır devlet katkısının eklendiği sistem, 39 milyar 913 milyon TL’lik bir büyüklüğe ulaşmış durumda. 5 milyon 753 bin kişinin bireysel emeklilik sözleşmesi var. Haziran 2015 itibarıyla 20 milyon kişinin sigortalı olarak çalıştığı düşünüldüğünde, BES’in 12 yılda ciddi bir katılımcıya ulaştığını söylemek mümkün.

 

10 YIL PRİM, 56 YAŞ ŞARTI VAR

 

BES’e dahil olan bir kişi en az 120 ay prim ödemiş ve 56 yaşını tamamlamışsa, sistemde biriken bütün parasını ve devlet katkısını hiçbir kayıp olmadan geri alabilir. Dolayısıyla BES, bireyleri tasarrufa ve sistemde kalmaya zorlayan bir yapıdır. Sistemden bu koşulları sağlamadan ayrılan kişilere önemli kesintiler uygulanmakta ve devlet katkısının tamamı bu kişilere ödenmemektedir. Bu şartları sağlayan kişiler ise sistemde kalınan süre içerisinde tasarruf yapmış oldukları gibi sistemden ayrılırken de bir gelir güvencesine sahip olmaktadırlar.

 

SGK’nın yerini tutmaz

 

BES, SGK’nın yerini tutmaz. Örneğin SGK’dan emekli olan bir kişi sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanır. Ayrıca vefatı halinde çocukları ve eşi maaş alabilir. Ancak BES’te böyle bir hak bulunmamaktadır. Ancak kişinin tasarruf etmesini ve para biriktirmesini sağlar.

 

1 Ekim’le ömür boyu maaş

 

1 Ekim’de hayata geçen yıllık gelir sigortası, kişinin bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin tamamının veya bir kısmının ömür boyu ya da sigortalının belirlediği süre boyunca devam edecek gelir ödemelerine dönüştürülmesidir. Sigorta şirketi, yıllık gelir sigortası satın alınan tutar veya maaş ödemeleri üzerinden yapacağı masraf kesintisi karşılığında kişinin uzun yaşama riskini ve yatırımlarını yönetme görevini üstlenir. Yani yıllık gelir sigortası yaptıran kişi, BES’teki parasının ömür boyu kendisine ödenmesini sağlayabilir.

 

Nasıl aylık alınır?

 

BES’İN bu yapısının en önemli sorunu, sistemdeki para bittiğinde katılımcıya ödenen maaşın da bitmesidir. Yani sistemin ismi bireysel emeklilik olmasına rağmen, SGK’dan ödenen emekli aylığından farklı olarak sistemdeki birikim bittiğinde, BES’ten emekli olan kişiye ödenen aylık da bitmektedir. Ancak SGK’ya prim ödemiş ve emekli olmuş  bir kişiye ölünceye kadar SGK’dan emekli aylığı ödenmeye devam eder. SGK “Bana ödediğin primler bitti, aldığın maaşını kesiyorum” diyemez.

 

Özellikle 1 Ekim 2008 sonrası ilk kez sigortalı olan genç işçiler, emeklilik için uzun süre çalışmak zorunda oldukları ve aylıklar eskilere göre daha düşük olacağı için BES’e mutlaka girmeliler. Yurtdışında yaşayan ve Türkiye’ye dönmek isteyen gurbetçiler de yurtdışı borçlanmasına alternatif BES’i kullanabilirler. Ömür boyu maaş düzenlemesiyle desteklenmiş bir BES sözleşmesi satın almaları avantaj sağlayacaktır.

 

Yıllardır yaptıkları eylemler ile seslerini duyurmaya çalışan emeklilikte yaşa takılanlar için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan’ı Faruk çelik açıklamada bulundu. Bakan Çelik taşeron ve emeklilikte yaşa takılanları gündemlerine aldıklarını söyledi. Çelik yaptığı açıklamada taşeron ve emeklilikte yaşa takılanların meselelerine çare olacak yasa taslağının Başbakanlık’ta olduğunu söyledi.

MECLİS ERKEN EMEKİLİK YASA TASLAĞINDA NELER VARDI?

“Emeklilikte yaşa takılanlar”

Duymayanlar için açıklayalım. 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlayan kişiler normalde yaş şartı olmaksızın, prim günü ve sigortalılık süresiyle emekli olacaklardı. Fakat DSP-ANAP-MHP hükümeti, hazırladığı sosyal güvenlik paketiyle prim gününün yanında yaş şartını da yeniden getirdi. ‘Yeniden’ diyoruz çünkü çok önceden beri uygulanan emeklilikte yaş koşulu, 1991’de Demirel Hükümeti tarafından kaldırılmış ve kadınlar 38, erkekler 43 yaşında emekli olabilir hale gelmişti.

 

30’lu ve 40’lı yaşlarda emeklilik hayali kuran çalışanlar için 8 Eylül 1999’da yapılan düzenleme şok etkisi yaptı. Örneğin 1974 doğumlu ve 1992’de çalışmaya başlayan bir bayan 2012 yılında emekli olabilecekken, yeni yasaya göre emeklilik tarihi 2023 yılına uzadı. Yani bu bayan işe girerken beklediği tarihten 11 yıl daha geç emekli olacak. İşte bu örneğimizdeki gibi yaklaşık beş milyon kişiye Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) diyoruz.

 

EYT Erken Emeklilik Yasası Çıkacak mı? Yaklaşmakta olan Başkanlık oylaması ve 7 Haziran seçimi öncesinde emeklilikte yaşa takılanlar için yeni bir düzenleme yapılması ve beklenen tepki oylarının yerini teşekkür oylarına bırakması amaçlanıyor. EYT mağdurlarıda gerekli düzenlemelerin yapılmaması durumunda oy vermeyeceklerini açık bir şekilde belirtiyorlar. Gelen bu baskıların etkili olup olmayacağı ise merak konusu.

 

Bakan Çelik kapı araladı;

 

EYT grubu uzun süredir sesini duyurmaya çalışıyordu. Bunu da büyük ölçüde başardılar ve geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Faruk Çelik’le görüştüler. Grubun talebini dinleyen Sayın Çelik, SGK yönetimine konuyla ilgili çalışma yapılması talimatını verdi. Yapılan çalışmaya göre şu an daha düşük emekli aylığı bağlamak şartıyla isteyeni daha erken emekli etme formülü üzerinde duruluyor.

 

Bu formül halihazırda bazı Avrupa ülkelerinde de uygulanıyor.Normalde emeklilik yaşınız 65 fakat siz 62 yaşınızda emekli olmak istiyorsanız, maaşınız %20 daha düşük bağlanıyor. Ya da normal yaşınızdan daha erken emekli olmak istediğiniz her yıl için %5 daha düşük aylık alıyorsunuz. Örneğin normalde 1000 TL emekli aylığı alacakken, 800 TL’ye razı oluyorsunuz ve 3-4 yıl daha erken emekli olabiliyorsunuz. Ekonomi yönetimi de onaylarsa, “erken kısmi emeklilik” formülü EYT grubu için ülkemizde de hayata geçirilmiş olacak.

 

“Verilmiş söz yok” vurgusu

 

Sayın Faruk Çelik, EYT grubunun talebiyle ilgili çalışma yaptırmakla birlikte, emeklilik haberleri” erken emeklilik konusunda söz vermediğinin de altını çiziyor. Zira çok geniş bir kesimi ilgilendiren ve SGK’nın aktüeryal dengesini büyük ölçüde etkileyecek bir konudan bahsediyoruz. Bu anlamda erken kısmi emeklilik formülünün sadece sosyal politika açısından değil ekonomik dengeler açısından da hükümetin onayını alması gerekiyor.

 

Anneye erken emeklilik Ülkemizde annelere erken emeklilik imkanı var. Bunun en önemli yolu, doğum borçlanması. İşçi, memur ya da esnaf anneler, doğum borçlanmasıyla 6 yıl prim kazanabiliyor. Ancak tek yol bu değil. Engelli çocuğu olan annelerin de çalıştıkları her yıl 360 yerine 450 gün sayılıyor. Hem primi artıyor hem de yaşı erkene çekiliyor. İşte formüller:

 

1- Engelli Çocuğu Olanlar:

 

Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu olan kadınların erken emeklilik imkanı bulunuyor. Bu durumdaki kadınların 1 Ekim 2008 sonrası çalıştıkları her gün 1.25 gün olarak hesaplanıyor. Emeklilik yaşı da erkene çekiliyor. 1 Ekim 2008’den itibaren prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş sınırlarından indiriliyor. Engelli çocuğu olan kadınlara tanınan bu haktan SSK, Bağ-Kur, tarım SSK, tarım Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kanunlarına tabi çalışanlar yararlanıyor. Ağır engelli çocuğuna bakan annenin çocuğunun bu durumunu tespit ettirmesi gerekiyor. Ayrıca erken emeklilik hakkı, çocuğun ağır engelli olduğu süreyle sınırlı.

 

2- Doğum Borçlanması:

 

Geçtiğimiz yıl çıkartılan torba yasayla doğum borçlanmasının kapsamı genişletildi. Daha önce sadece SSK’lılara tanınan bu hak, memur ve esnaf annelere de tanındı. 2 olan doğum borçlanması sınırı da 3 çocuğa çıkartıldı. Buna göre; sigortalı olduktan sonra doğum yapan anneler, 3 çocuğa kadar borçlanma yapabiliyor. Takvim’in haberine göre, 3 çocuk için doğum borçlanması yapanlar, 2 bin 160 gün, yani 6 yıl prim kazanabiliyor. Ancak borçlanılacak sürelerde annenin çalışmamış, yani adına prim ödenmemiş olması ve çocuğun yaşaması şartı var. Her çocuk için 720 gün kazanılıyor.

 

3- Evlat Edinen De Borçlanabilir:

 

Sadece biyolojik annelerin değil, evlat edinen annelerin de doğum borçlanması hakkı bulunuyor. Kadın sigortalılar 2 yaşını geçmemiş evlat edindikleri çocukları için doğum borçlanması yapabiliyor. Borçlanma, evlat edinilen tarihten başlıyor. Öte yandan, doğum yaptıktan sonra çocuğunu evlatlık veren anne de doğum borçlanması hakkına sahip. Çocuğunu evlatlık veren annenin borçlanma süresi 6 ay.

 

4- Staj Başlangıcı:

 

Normal şartlarda emeklilik hesabında staj başlangıcı ve stajda geçen süreler dikkate alınmıyor. Ama doğum borçlanmasında bu süreler geçerli. Bu yüzden anneler eğer stajın başladığı tarihten sonra doğum yapmışlarsa bu doğumları 3 çocuğa kadar borçlanabiliyor.

 

Tek Çocuk 9 Bin 227 Liradan Başlıyor

 

En alt ödeme

30 günlük borçlanma: 40,5 x 30=1.201,5 x % 32=384,48 TL

1 çocuk için 2 yıllık borçlanma: 384,48 x 24=9.227,52 TL

 

Kaynak: haberport.com

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Yorumları