Önceki iki yazımızda, evliliğin ve doğurganlığın özendirilmesi, ayrıca genel tasarruf oranının artırılması amacıyla 7 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6637 sayılı Torba Kanunla konut, çeyiz ve doğum yardımına ilişkin düzenlemeler yapıldığını belirtmiş ve “Çeyiz Yardımı Devlet Desteği” ile “Konut Yardımı Devlet Desteği” hakkında bilgi vermiştik. Bu yazımızda da “Doğum Yardımı” hakkında bilgi verilecektir.
Doğum yardımı
TÜİK verilerine göre, bir kadının doğurgan olduğu 15-49 yaş döneminde doğurabileceği ortalama çocuk sayısı olan toplam doğurganlık hızı 2007 yılından itibaren azalma seyri göstermektedir. Bu çerçevede, 2007 yılında 2.16 olan doğurganlık hızı 2013 yılında 2.07’ye inmiştir. Doğurganlık hızındaki düşüş ve yaşlı nüfus sayısındaki artış yetkili kurumları bazı tedbirleri almaya sevk etmektedir.
6637 sayılı Torba Kanun ile herhangi bir işyerinde çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın ailelere doğum yardımı yapılması hususunda düzenleme yapılmıştır.
Doğum yardımından yararlanma şartları
Doğum yardımından yararlanabilmek için; • Anne ve/veya babanın Türk vatandaşı olması veya Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkmış olması (Mavi kart sahipleri), • Çocuğun canlı doğması, • Talepte bulunulması, gerekmektedir. Doğum yardımına hak kazanabilmek için çocuk sayısı ve çocuğun belli bir süre yaşamış olması gibi şartlar bulunmamaktadır. Diğer taraftan, evlat edinilen çocuklarla ilgili herhangi bir yardım yapılması söz konusu değildir.
Yardım tutarı
Yardım tutarı çocuk sayısı baz alınarak artırımlı şekilde düzenlenmiştir. Bu bağlamda, doğum yardımı kapsamında; Birinci çocuk için 300 TL, İkinci çocuk için 400 TL, Üçüncü ve daha fazla çocuk için 600 TL , yardım yapılacaktır. Söz konusu tutarlar, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’nın alacağı ortak kararla arttırılabilecek olmakla birlikte, yeni doğan çocuklarla ilgili ailelerin yaptıkları masraflar dikkate alındığında, belirlenmiş olan doğum yardımı tutarlarının yeterli olmadığı söylenebilecektir.
Ayrıca, yapılacak yardımın bir defaya mahsus bir ödeme niteliğinde olması da, düzenlemenin etkinliğini azaltacaktır.
Kamu kurumlarında çalışanların yararlanma şartları
Kamu kurum veya kuruluşlarında çalışmakta olan işçilerle ilgili olarak toplu iş sözleşmesi veya bireysel iş sözleşmesi kapsamında sosyal yardım olarak doğum yardımı da yapılabilmektedir. Bu bağlamda, mükerrer ödemelerin önüne geçmek amacıyla Kanun koyucu bu hususu ayrıca düzenlemiştir.
Buna göre, kamu işçilerine bireysel veya toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre kendisinin veya eşinin doğum yapması nedeniyle bir ödeme yapılması kararlaştırılmış ise, kararlaştırılan tutarın, yukarıda belirtilen ödeme tutarından daha az olması hâlinde sadece aradaki fark ödenecek, fazla olması halinde ise bu kapsamda bir ödeme yapılmayacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen diğer personele ise, doğum yardımı ödeneği veya başka bir ad altında aynı amaçla ilgili mevzuatta öngörülen ödemeler yapılmayacak, başka bir ifadeyle sadece yukarıda belirtilen doğum yardımlarından yararlanacaklardır.
Doğum yardımının ödenmesi
Doğum yardımı olarak belirlenen tutarlar vergi veya başka bir adla kesinti yapılmaksızın ödenecektir. Bunun dışında ödenme esasları ve uygulamaya yönelik hususlar 6 ay içinde Bakanlar Kurulunca belirlenecektir.
Doğum yardımının haczi
Kanunda doğum yardımının haczedilemeyeceği hususunda düzenleme yapılmıştır.
Buna göre, doğum yardımı olarak yapılan ödemelerin haciz kesintisine konu edilmesi mümkün olmayacaktır.
Yürürlük tarihi
Doğum yardımına ilişkin düzenlemeler 15/05/2015 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
Bildiğiniz gibi geçen yıl çıkarılan 6552 Sayılı Torba Kanun’la Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan tüm borçlar yapılandırma kapsamına girdi. Genel olarak SGK borçları için son başvuru tarihi 2 Şubat 2015 itibariyle sona erdi. Fakat Genel Sağlık Sigortası (GSS) borçları için farklı bir tarih söz konusu. GSS borçlarında en önemli nokta,