ÇALIŞMA HAYATININ DENETİM KARMAŞASI

Soma’da kömür madeninde meydana gelen elim kaza sonrasında gözler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın denetim mekanizmasına çevrildi. Bakanlıkta hali hazırda çalışma hayatının denetimini yürüten üç farklı denetim birimi var. Bu denetim birimleri de sırasıyla; 1050 kişi ile iş müfettişi ve müfettiş yardımcıları, 618 kişi ile SGK müfettişi ve müfettiş yardımcıları, 1300 kişi ile de SGK denetmeni ve denetmen yardımcılarıdır.

Denetim görevlileri çalışma hayatının daha etkin denetlenmesi amacıyla yasalarda aynı yetkilerle donatılmış olmasına rağmen, uygulamada aralarında hiçbir koordinasyon bulunmamakta ve görevleri de yapılacak işler bazında ayrılmış durumdadır. Bu durum da, Çalışma Bakanlığındaki denetim mekanizmasının kilitlenmesine, etkinliğinin azalmasına neden olmaktadır.

Örneğin; sigortasız çalışırken iş kazası geçiren ve sonucunda işten kovulan bir işçi; sigortasız çalıştırılma ile ilgili sosyal güvenlik denetmenlerine, iş kazası ile ilgili SGK müfettişlerine, işten kovulma ile ilgili de iş müfettişlerine giderek ayrı ayrı şikayet etmek zorundadır. Bu kişi ile ilgili incelemeyi de haliyle aynı anda 3 denetim görevlisi, birbirlerinden habersiz ayrı ayrı incelemektedir. Oysaki, aynı incelemeyi bir denetim görevlisi de tek başına inceleyerek rahatlıkla sonuçlandırabilir.

Söz konusu durumlar arttıkça da, Bakanlık denetim görevlilerinin ellerindeki iş yükü çoğalmakta ve denetim elemanları iş yapamaz hale gelmektedirler. Bunun yanında söz konusu görevliler daha az iş yapmak adına iş ve işlemleri birbirlerine havale etme yarışında olduklarından, neredeyse yılda sadece 15-20 inceleme yapan denetim birimleri bile bulunmaktadır. Bu durum söz konusu birimlerin kendi aralarındaki istatistiklere bakıldığında daha iyi anlaşılmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk ÇELİK tarafından 2014 Yılı bütçe sunuş konuşmasındaki 2013 yılı sonundaki bu tablo dikkat çekmektedir.

Denetim Konusu

İş Müfettişleri

(1050 kişi)

SGK Müfettişleri

(618 kişi)

SGK Denetmenleri

(1300 kişi)

Denetlenen İş Kazası

181

3008

4938

Denetlenen İşyeri

16971

3840

39814

Tespit Edilen Kaçak İşyeri Sayısı

0

362

5902

Çalışma Hayatının Toplam Denetimi

% 33

% 19

% 48

 

Görüldüğü üzere Bakanlığın denetim görevlilerinin bir yıl içindeki istatistiklerinin ne kadar düşük olduğu gözden kaçmamaktadır. Yine tablodan yılda bir kez bile iş kazası incelemesi yapmayan, bir işyerini bile denetlemeyen görevlilerin dahi olduğu anlaşılmaktadır. Uzmanlar bu durumun sebebinin Bakanlık bünyesindeki denetim mekanizmasının koordinasyonunun olmadığını, denetim görevlilerinin de bu sebeple birbirlerinden bağımsız ve plansız hareket ettiklerini, dolayısıyla bir işyerini bazen aynı konu ile ilgili 3 ayrı denetim görevlisinin incelediğini belirtiyorlar. Haliyle bu durum da, çalışanları ve işverenleri zor durumda bırakmakta ve kamuda kırtasiyecilik ve bürokrasinin artmasına, özelde de işverenleri bunaltan bir durum yaratmaktadır.

Her yıl 70 bin iş kazasının meydana geldiği ülkemizde bu kazalar sonucunda da yaklaşık 2 bin kişinin hayatını kaybettiği, 4 bin kişinin de sakat kaldığı ortadadır. Hal böyle iken önleyici nitelik taşıyacak denetim görevlilerinin durumu da maalesef bu şekildedir. Denetimde bizde olduğu gibi çok başlılığa yer vermeyen Avrupa ülkelerindeki mevcut iş kazaları ve çalışma hayatı istatistikleri göz önüne alındığında, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Avrupa Birliği Hukukunda belirtildiği şekilde ülkemizdeki denetim sisteminin köklü bir revizyona ihtiyaç duyduğu açıktır.

Kaynak: http://www.osmanozbolat.com/23/05/2014/calisma-hayatinin-denetim-karmasasi/

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Yorumları